Prasa mimośrodowa – budowa i zasada działania

 

Prasy mimośrodowe należą do jednych z najczęściej stosowanych maszyn w przemyśle obróbki metali. Wykorzystuje się je do tłoczenia, gięcia, wycinania oraz kształtowania blach i innych materiałów. Ich popularność wynika z prostej budowy, stosunkowo niskich kosztów eksploatacji oraz dużej precyzji pracy. Aby w pełni zrozumieć możliwości tego typu maszyn, warto przyjrzeć się zarówno ich konstrukcji, jak i zasadzie działania.

Budowa prasy mimośrodowej

Podstawowe elementy każdej prasy mimośrodowej to:

• Korpus (rama) – stabilna konstrukcja stalowa, która stanowi podstawę całej maszyny i odpowiada za przenoszenie sił powstających podczas pracy.

• Napęd – najczęściej silnik elektryczny, którego energia przekazywana jest do mechanizmu roboczego za pośrednictwem przekładni i sprzęgła.

• Wał mimośrodowy – kluczowy element konstrukcji, odpowiedzialny za zamianę ruchu obrotowego na ruch posuwisto-zwrotny suwaka.

• Suwak (stempel) – część robocza, która porusza się pionowo i wykonuje nacisk na obrabiany materiał. Do suwaka mocuje się narzędzia tłoczące, np. matryce.

• Stół roboczy – powierzchnia, na której umieszcza się obrabiany materiał wraz z dolną częścią narzędzia.

• Sprzęgło i hamulec – umożliwiają kontrolę nad ruchem wału oraz bezpieczeństwo pracy.

• Układ sterowania – panel operatora, często wyposażony w przyciski bezpieczeństwa, regulację siły nacisku oraz liczby cykli na minutę.

W zależności od przeznaczenia prasy mogą być wyposażone w dodatkowe mechanizmy automatyzujące podawanie materiału lub usuwanie gotowych detali.

Zasada działania

Zasada pracy prasy mimośrodowej opiera się na prostym mechanizmie zamiany ruchu obrotowego na liniowy. Silnik elektryczny napędza wał mimośrodowy, którego konstrukcja powoduje, że przy każdym obrocie suwak wykonuje jeden cykl ruchu w dół i w górę.

Podczas ruchu w dół stempel dociska materiał do matrycy, kształtując go zgodnie z przygotowaną formą. Ruch powrotny uwalnia materiał i umożliwia przygotowanie do kolejnego cyklu. Dzięki temu maszyna może pracować z dużą częstotliwością – od kilkunastu do nawet kilkuset cykli na minutę, w zależności od modelu.

Zastosowanie pras mimośrodowych

Prasy tego typu są niezwykle uniwersalne i znajdują zastosowanie w wielu procesach przemysłowych, m.in.:

• tłoczenie i wykrawanie blach,

• gięcie i formowanie elementów,

• nitowanie i łączenie detali,

• produkcja części samochodowych, elementów sprzętu AGD czy konstrukcji metalowych.

Dzięki możliwości regulacji siły nacisku prasy mimośrodowe sprawdzają się zarówno przy lekkich pracach precyzyjnych, jak i przy obróbce grubszych materiałów.

Zalety i ograniczenia

Do największych zalet pras mimośrodowych należą:

• prosta i trwała konstrukcja,

• wysoka powtarzalność i dokładność procesów,

• możliwość pracy w cyklu automatycznym,

• stosunkowo niski koszt zakupu i eksploatacji.

Ograniczeniem jest natomiast konieczność dopasowania narzędzi do konkretnego procesu oraz ograniczona elastyczność w porównaniu np. z prasami hydraulicznymi, które pozwalają na płynną regulację siły nacisku.

Podsumowanie

Prasa mimośrodowa to klasyczne, ale wciąż niezwykle cenione urządzenie w przemyśle obróbki metali. Jej budowa oparta na wałku mimośrodowym i suwaku sprawia, że działa niezawodnie i z dużą precyzją. Uniwersalność zastosowań, solidna konstrukcja i stosunkowo prosta obsługa czynią ją jednym z filarów produkcji przemysłowej. Choć konkurują z nią nowoczesne prasy hydrauliczne i CNC, w wielu zakładach prasa mimośrodowa pozostaje niezastąpiona.